بررسی فك خزري تنها پستاندار درياي خزر

دانلود فایل کامل بررسی فك خزري تنها پستاندار درياي خزر
در قالب فایل word و متشکل از 15 صفحه قابل ویرایش ؛

بخشی از محتوا ::
فك خزري تنها پستاندار درياي خزر محسوب مي‌شود كه به دليل صيد بي‌رويه و بهم خوردن شرايط زيستي و كاهش شديد جمعيت نيازمند حمايت بين‌المللي است. دراوايل قرن گذشته، وجود بيش ازيك ميليون فك در درياي خزر گزارش شده كه ساليانه ‪ ۱۶۰‬هزار قلاده ازاين فك‌ها توسط روس‌ها شكارمي‌شد،درحالي كه هم‌اكنون براساس آمارهاي موجود جمعيت اين جانور به حدود يكصد هزار قلاده رسيده است. دانشمندان مي‌گويند، اين جانور به يك خيك پر از روغن ماهي منجمد بيشتر
شباهت دارد تا به يك حيوان. فك‌ها ارزش تجاري دارند وگوشت وپوست آنها ازارزش صنعتي وتجاري برخوردار است و دراتحادجماهيرشوروي سابق عموما فكهاي بالغ را براي استفاده ازپوست، گوشت و روغن آنها شكار مي‌كردند. بعدها به سبب برداشت بي‌رويه از جنس بالغ اين جانور و به‌هم خوردن ساختار جمعيتي اين گونه، توجه روس‌ها به شكار كوتوله‌هاي دو هفته‌اي براي دوخت پالتوهاي زنانه معطوف شد. دكتر “هرمز اسدي” محقق و مسوول طرح پژوهشي و آموزشي حفاظت از فك خزر، فعاليت‌هاي بيش ازاندازه صيد وصيادي چه نوع قانوني و غيرقانوني و استفاده از سموم خانواده ددت را از مهمترين عوامل كاهش جمعيت اين جانور درياي خزر برشمرد. وي گفت: صيادان با صيد طعمه‌هاي اين جانور رقيباني براي فك‌ها محسوب مي‌شوند و ماهيگيران با صيد انواع ماهيان موجب كم شدن مواد غذايي فك‌ها در درياي خزر شده‌اند. وي بااشاره به نقش آلودگي‌هاي زيست محيطي دركاهش جمعيت‌اين تنها پستاندار درياي خزر تصريح كرد: براساس بررسي‌هاي انجام‌شده،بيشترين آلودگي‌ها درسواحل باكو در جمهوري آذربايجان سپس در آستارا و تنكابن در كشور ايران ديده شده است.

دكتر اسدي، از ديگر عوامل كاهش جمعيت فك‌ها را يك نوع ويروس متعلق به سگ سانان دانست كه در حوزه شمال شرقي خزر درسواحل يخ زده باحمله گرگ‌ها و روباه‌ها به اين حيوان انتقال يافته است. وي گفت: اين ويروس بطوردوره‌اي عمل مي‌كند و درسال‌هاي ‪ ۷۹‬و ‪ ۸۰‬بسيار فعال بود و مرگ و مير وسيع فك‌ها را سبب شد. وي اظهارداشت: لانه‌سازي و زايمان فوك‌ها بر روي يخ انجام فك‌هاي ماده منجر به تلفات نوزدان اين فك‌ها شد. به گفته وي، در ماه گذشته(فروردين) ‪ ۱۰۹‬بچه فك به‌سبب نبود يخ تلف شدند. اين فك شناس و استاددانشگاه تهران يادآورشد: آماربرداري از فك‌ها در دو سال گذشته با استفاده از هواپيما در كرانه‌هاي خزر از توله‌ها، فك‌هاي بالغ و نابالغ نشان داد كه‌هم‌اكنون درسواحل خزر فقط ‪ ۱۱۰‬هزارقلاده فك وجود دارد. اين جانوران (فك) ‪ ۱۱‬ماه آبستن مي‌شوند و در ماه دوازدهم براي زايمان به مناطق يخي در شمال درياي خزر مهاجرت مي‌كنند. اين فك‌ها در تابستان، بهار وپاييز بيشتر در آبهاي ايران زندگي مي‌كنند.
دكتر اسدي تنها صاحب نظر ايراني و استاد دانشگاه تهران است كه‌بطور وسيع درباره فك‌هاي درياي خزر تحقيق و بررسي مي‌كند. وي گفت: با مرگ و مير فك‌هاي درياي خزر در سال ‪ ۱۳۷۹‬طرح ” نقش سموم در اكوسيستم” در قالب طرح بزرگ محيط زيست درياي خزر درمورد فك‌ها اجرا شد. وي خاطرنشان كرد: امسال طرح جديد پژوهشي و آموزشي در مورد فك‌هاي درياي خزر ازسوي انستيتو داروين انگلستان و دانشگاه “لييدز” با همكاري دانشگاه، سازمان شيلات و اداره كل محيط زيست گيلان در استان گيلان در حال انجام است. وي ازمسوولان منطقه‌اي و صيادان شمال خواست تاباهمكاري هم ازكشتار مستقيم اين جانوران جلوگيري كنند. مدير روابط عمومي اداره كل محيط زيست گيلان نيز در اين‌باره گفت: در سطح جهاني نگراني‌هايي در خصوص فك خزري وجود دارد. “محمود فرج پور” اظهارداشت: محيط زيست در تلاش است تا اهميت وجودي اين جانور را به مردم بشناساند. وي خاطرنشان كرد: اولين جشنواره فك خزري بزودي با همكاري شيلات ايران، موسسه داروين انگلستان وسازمان عمران ملل متحد دراستان گيلان برگزارمي‌شود. وي تاكيدكرد:طبق قانون محيط زيست ايران فك خزري تحت پوشش وحمايت سازمان حفاظت محيط زيست قرار دارد و كسي اجازه كشتن اين جانور را ندارد. مسوول پروژه پژوهشي آموزشي انستيتو داروين انگلستان در ايران از كاهش شديد جمعيت فك درياي خزر و خطر انقراض اين جانور خبر داد. دكتر “هرمزاسدي” درگفت وگو باايرنا بااشاره به‌اينكه جمعيت فك درياي خزر نسبت به يك قرن پيش با ‪ ۹۰‬درصد كاهش به حدود ‪ ۱۱۰‬هزار عدد رسيده، گفت:اين درحالي‌است كه تايك قرن پيش بيش‌از يك ميليون فك در درياي خزر زندگي مي‌كرد. وي، علت كاهش اين‌گونه جانوري را كشتاربي‌رويه آن درسالهاي گذشته، برداشت بي‌رويه منابع آبزيان مورد تغذيه فكها و ورود انواع آلاينده‌ها به درياي خزر عنوان كرد. وي خاطرنشان كرد: صيد بي‌رويه كيلكا توسط انسان، فك خزري را باكمبودمواد غذايي و درنتيجه ضعف فيزيكي و ورود نوعي ويروس به سيستم عصبي اين حيوان و در نهايت مرگ و مير دست جمعي فك‌هاي خزري مواجه ساخت. اين پژوهشگر بااشاره به اجراي برنامه محيط زيست خزر ‪ CEP‬از سال ‪ ۱۳۷۹‬كه مطالعه فكهاي خزر يكي ازموضوعات آن است، اظهارداشت:گرچه درطول اين شش سال نتوانستيم براي حفظ فكهاي خزري كار زيادي انجام دهيم، ولي در زمينه شناخت تهديدات اين گونه جانوري مطالعات خوبي صورت گرفته است. به گفته وي،نتايج اين مطالعات مي‌تواند شيوه‌هاي مناسبي را براي حفاظت از فك‌هاي خزري به ما نشان دهد. وي افزود: گرچه مهار و جلوگيري از آلودگي در كوتاه مدت ممكن نيست، ولي مي‌توان جلوي كشتار اين جانور را گرفت و مواد غذايي مورد نياز فكها را نيز با مديريت مناسب ذخاير آبزيان در اختيار اين جانور قرار داد. اسدي باابرازخشنودي ازاقدام سازمان شيلات براي تعديل شناورهاي صيد كيلكا گفت: توقف صيد براي حداقل سه سال بهترين راه حفاظت از فك خزري است. وي اضافه كرد: حتي خود صيادان نيز باتوجه به درك شرايط موجود با تعطيلي صيد براي سه تا پنج سال به منظور بهبود وضعيت ذخاير آبزيان موافق هستند. اين محق يادآورشد: پروژه‌آموزشي وپژوهشي انستيتو داروين درمورد فك درياي خزر از پاييز سال گذشته آغاز شد و امسال تيم تحقيقاتي در جزيره آشوراده گلستان و سال آينده در مازندران شروع به فعاليت مي‌كند. وي افزود: براساس برنامه اين پروژه هر سال سه تا چهار نفر از هر استان انتخاب و براي كارهاي تحقيقاتي بر روي اين گونه جانوري آموزش مي‌بينند. “انستيتو داروين وابسته به دانشگاه ليدز انگلستان است.”

مهندس “محمود فرج پور” كارشناس محيط زيست گيلان نيز دراين‌باره گفت:محيط زيست گيلان با همكاري شيلات كشور و هماهنگي با مجموعه نيروهاي شهرهاي ساحلي علاوه‌بر اينكه برفعاليت صيادان و تورهاي جمع‌آوري شده نظارت دارد با موسسه تحقيقاتي داروين نيز درمورد فك خزري همكاري دارد.
“فك خزر، كوچكترين گونه فكهاي واقعي يعني بدون گوش است و تنها در اين درياچه يافت مي‌شود. اين يگانه پستاندار خزر در اغلب نقاط دريا زندگي مي‌كند، محل زيست آن بر حسب در دسترس بودن موادغذايي و به‌صورت فصلي متغير است. در فصل تابستان وپاييز اكثر فكهاي خزر در آبهاي حوزه ايران بسر مي‌برند. قبل از فروپاشي شوروي، كشتار فك خزري حتي به ‪160‬هزار فك بالغ در سال مي‌رسيد. مشاهده جسد اين جانور زيبا كه گاه همراه با موجهاي خزر به ساحل مي‌آيد منظره بسيار دلخراشي را براي علاقمندان به محيط زيست فراهم مي‌آورد.