مبانی نظری وپیشینه پژوهش معنا درمانی

معنا درمانی
شش ویژگی معنا درمانی
پایه های نظری و فلسفی معنا درمانی
شکل شماره 1-2: پایه¬های نظری و فلسفی معنادرمانی
معناجویی
معنای زندگی
مجموعه دوم
مجموعه سوم (مجموعه غم¬انگیز زندگی)
ناکامی وجودی
پیشینه
منابع


کسب معنا
    از منظر روان شناسی با رویکردهای متفاوتی در باب معنا و مفهوم زندگی مواجه¬ایم، غایت بسیاری از این رویکردها، متضمن سلامت روان و بعضاً خودشکوفایی آدمی است. مزلو (1971، به نقل از شرفی،1384)  از جمله ویژگی-های انسان سالم را پرمعنایی می¬داند. به اعتقاد وی، پرمعنایی یکی از فرانیازهای آدمی و یکی از ارزش¬های هستی انسان های خودشکوفاست و نقطه مقابل آن را بی معنایی می¬داند که نوعی فرا آسیب بوده و از ویژگی¬های شخصیت های ناسالم محسوب می¬شود.    بامیستر (1991، به نقل از نصیری و جوکار، 1387) معتقد است هنگامی که فرد می-تواند احساس کند که از یک زندگی معنادار برخوردار است که چهار نیاز او به معنا، ارضا شده است. این چهار نیاز عبارتند از: 1) هدفمند بودن زندگی 2) احساس کارآمدی و کنترل 3) برخوردار بودن از مجموعه¬ای از ارزش¬ها که بتواند به وسیله آنها کنش هایش را توجیه کند و 4) وجود یک مبنای با ثبات و استوار برای داشتن نوعی حس مثبت خود ارزشمندی.
    باتیستا  و آلموند (1973، به نقل از نصیری و جوکار، 1387) زندگی معنا دار را بیشتر به عنوان یک فرآیند باورهای فردی می¬دانند تا یک منبع نهایی از محتوای باورها. به اعتقاد این پژوهشگران، هر چه فرد به ارزش-های بیشتری باور داشته و متعهد باشد، احساس می¬کند که زندگی اش از معنای بیشتری برخوردار است.
   در غالب نظریه های که بر رشد شخصی و توانایی های روان شناختی تمرکز دارند، معنا چه به عنوان یک مولفه سرنوشت ساز (ریف  و سینگر ، 1998) و چه به عنوان نتیجه به حداکثر رسیدن توانایی¬های فرد (دی سای  و رایان ، 2000؛ مازلو، 1971) اهمیتی اساسی دارد.
    یکی از مشهورترین رویکردها درباره معنای زندگی رویکرد معنا درمانی  ویکتور فرانکل  است.

معنا درمانی
    معنا درمانی یک روان درمانی معنا محور است که از فلسفه وجودی نشأت می¬گیرد و بر اساس کار حرفه ای و تجارب زندگی استثنایی خالق آن، ویکتور فرانکل قرار دارد. معنی دقیق معنا درمانی، شفا یافتن از طریق معنا است. گاهی اوقات از معنا درمانی به عنوان سومین مکتب روان درمانی وینی  بعد از روانکاوی فروید و روان شناسی فردی آدلر نامبرده می¬شود. فرانکل نظریه فروید درباره اصل لذت و مفهوم عقده حقارت آدلر (به عنوان مکانیزم های ابتدایی محرک رفتار) را رد کرد و عقیده داشت که انسان، به وسیله نیاز به یافتن معنا برانگیخته می¬شود و در حقیقت به جای آنکه معنا یک توجیه ثانویه
برای رفتار باشد، نیازی اولیه است (سوتویک ، گیلمارتین ، مکدوناخ  و موریسی ، 2006).
    معنا درمانی روشی است که کاربرد آن می¬تواند فرد را دریافتن معنای زندگی یاری دهد. معنا بخش بودن زندگی عبارت است از پاسخ مثبت به زندگی علی رغم سختی¬هایی است که پیش روی فرد قرار می¬گیرد. شیوه ای که انسان سرنوشت را می¬پذیرد و برای رنج خویش معنایی می¬یابد. معناجویی، تلاش و مبارزه انسان در جهت نیل به یک آرمان یا ارزش و در نهایت تلاش برای دستیابی به معنای زندگی است (فخار و همکاران، 1387).